انواع استهلاک در حسابداری

هدف از حسابداری استهلاک ؛ اندازه گیری دقیق سود و کاهش در سودمندی دارایی ها  میباشد.

به پخش کردن و اختصاص بهای تمام شده دارایی های ثابت به  عمر مفید آن دارایی ها ،  استهلاک اطلاق می گردد .

اصل تطابق هزینه با درآمد، شرکت ها  را ملزم ساخته تا  بهای تمام شده دارایی ها را در طول ان  سال هایی که از آن دارایی  برای کسب  درامد مورد استفاده قرار میگیرد ؛به هزینه مبدل کنند!.

به بیانی دیگر : بهای تمام شده، در مدت عمر مفید دارایی، ثابت می ماند

به طوری که جمع  موارد  استهلاک دوره های استفاده از آن مساوی میشود با قیمت اولیه منهای مبلغی که برای ارزش اسقاط در نظر گرفتیم.

باید در خاطر داشت استهلاک، سرشکن کردن بهای تمام شده است و به وسیله  آن قیمت  دارایی تعیین نمی شود.

ارزش دفتری

ارزش دفتری  به ما به تفاوت  بهای تمام شده دارایی ها  با استهلاک انباشته آن گویند.

محاسبه استهلاک دارایی  ثابت  مطابق  جدول استهلاکات  که از سوی  اداره امور اقتصاد ودارایی اعلام میشود؛محاسبه میشود

در مورد استهلاک در حسابداری به دو مورد باید توجه داشت؛

• استهلاک به معنای  ارزیابی دارایی ها  نیست

استهلاک انباشته به ان  معنا نیست که واحد تجاری، وجه نقدی را انباشته کرده باشد .

لازم به توضیح  است استهلاک انباشته : مجموع تمامی هزینه استهلاک ثبت شده از تاریخ خرید یک دارایی ثابت می باشد.

عمر مفید دارایی چیست !؟

عمر مفید به دوره ای گویند  که واحد تجاری از دارایی استفاده میکند.

به دلیل پیشرفت‌های تکنولوژی؛ عمر مفید دارایی اکثرا  کمتر از عمر فیزیکی  آن است.

به عنوان مثال، رایانه ممکن است تنها برای پنج سال مفید باشد، اما ممکن است برای ده سال کار دهد.

عوامل مستهلک شدن دارایی ها

عواملی مانند گذشت زمان، فرسایش و فرسودگی باعث کاهش ارزش دارایی می شد. این استهلاکات تا جایی ادامه دارد که دارایی ثابت گاها کارایی خود را از دست می دهد. در ادامه عوامل فیزیکی مستهلک شدن دارایی را بصرت تیتر وار عنوان می کنیم.

• فرسودگی که به علت استفاده مداوم از دارایی صورت می گیرد
•  گذر زمان
• بی کیفیت بودن دارایی و عدم کفایت
• زنگ زدگی  و پوسیدگی
• نابابی تکنولوژی:گروه دارایی مثل کامپیوترها و تجهیزات الکترونیکی و . .. ممکن است قبل از فرسایش از مد افتادگی گردد یعنی دارایی جدید با قابلیت بیشتر روانه بازار می شود. بنابراین عمر مفید یک دارایی بسیار کوتاهتر از عمر فیزیکی ان می باشدا

ارزش آن دسته از داراییها که انتظار نمی رود از انها دیگر بار استفاده شود می باید برابر پیش بینی آنچه از فروش انها حاصل خواهد گردید و آن را اصطلاحا خالص ارزش بازیافتنی می نامند، تقلیل یابد. اموال بدون استفاده را می باید در حساب خاصی جزو داراییها، نگهداری کرد.

روش های محاسبه استهلاک دارایی

• روش خط مستقیم
• روش میزان تولید
• روش مانده نزولی
• روش مجموع سنوات

روش محاسبه استهلاک خط مستقیم:

مبالغ برابری هزینه استهلاک به هر یک از سالهای عمر مفید دارایی اختصاص می یابد.

در این روش مبلغ قابل استهلاک بر سالهای عمر مفید تقسیم می شود تا هزینه استهلاک سالانه معین گردد.

در این روش میزان هزینه استهلاک در طول عمر مفید دارایی بصورت یکسان و ثابت است و با گذشت زمان از ارزش دارایی بصورت یکسان کسر می گردد. ارزش هر قلم دارایی در تمام عمر ان مساوی می باشد.  برای محاسبه استهلاک از روش خط مستقیم می توان از فرمول زیر استفاده کرد.

استهلاک سالانه در روش خط مستقیم =   (ارزش اسقاط – بهای تمام شده )/ عمر مفید (سال)

روش محاسبه استهلاک میزان تولید: 

در روش میزان تولید به هر یک ازواحدهای تولید شده، مبلغ ثابتی از استهلاک اختصاص می یابد.

برای بدست آوردن این مبلغ ثابت، مبلغ قابل استهلاک بر کار مفید(میزان تولید) تقسیم می شود.

بنابراین برای محاسبه هزینه استهلاک دوره کافیست هزینه استهلاک هر واحد را در تعداد واحدهای تولید شده دوره ضرب کنیم.

استهلاک هر واحد تولید = (ارزش اسقاط – بهای تمام شده)/میزان تولید

روش محاسبه استهلاک مانده نزولی مضاعف:

در یک روش تسریعی استهلاک هزینه استهلاک سال های اول بیشتر ازهزینه استهلاک سال های بعد می باشد.

بنابراین این روش یک روش تسریعی استهلاک می باشد. برای محاسبه استهلاک سالانه ارزش دفتری دارایی ثابت در درصد ثابت ضرب می شود.

این درصد ثابت دو برابر نرخ استهلاک خط مستقیم می باشد.

نرخ نزولی مضاعف سالانه = ( ۱/ عمر مفید (سال )) *۲

در این روش ارزش اسقاط نباید مستهلک شود و باید تا زمانی که دارایی کنار گذاشته نشده، در دفتر باقی بماند.

روش محاسبه استهلاک مجموع سنوات:

یکی دیگر از روش های تسریعی استهلاک، روش مجموع سنوات می باشد.

استهلاک با ضرب مبلغ قابل استهلاک دارایی در یک کسر بدست می آید.

مخرج این کسر مجموع سال های عمر دارایی می باشد.
مجموع سنوات عمر دارایی  = (عمر مفید دارایی +۱ ) عمر مفید دارایی/ ۲